RESEARCH PAPER
 
KEYWORDS
TOPICS
ABSTRACT
Introduction and objective:
The disabled are a group with a heterogeneous structure of causes and needs. The occurring physical, health, and social barriers constitute areas of public health. Assessment of these barriers requires systematic studies in order to use results supporting the tasks of public health, indispensable for pursuing the challenges of sustainable development. The aim of the study was to discuss the selected demographic, social, living and housing, as well as economic characteristics of the disabled rural and urban inhabitants, which are important for shaping the tasks of public health.

Material and methods:
The study group consisted of 676 disabled aged 19 – 98 years, including 56.4% of females and 43.6% of males, 38.0% of whom lived in rural areas. The disabled were qualified into a study group by the method of targeted sampling. The research instruments were an author-constructed Disability Questionnaire, and the Research Protocol. Statistical analysis was performed using the software IBM SPSS Statistics v. 27. The p values p < 0.05 were considered statistically significant.

Results:
The level of risk of the phenomenon of disability was similar among both males and females. Higher risk was observed among widows and widowers, females with a low level of education, the disabled in older age groups, as well as those living in rural areas, maintaining themselves on non-earned sources of income, and running a single person household. The main causes of disability were diseases.

Conclusions:
1. The majority of the population in the study were disabled with a legal grade of disability. 2. The analyzed characteristics fell within two groups: demographic and social, and health characteristics with difficult to separate health and social problems. 3. The most important problems in the area of public health were specified. 4. It is necessary to conduct studies considering demographic and social variables in order to level-up health inequalities between the disabled and those able-bodied. Effective solving of barriers and risks embedded in the social, family, and occupational situation prevents secondary disability, and also provides an opportunity for sustainable development in this population group.

 
REFERENCES (41)
1.
 
2.
Communication From The Commission To The European Parliament, The Council, The European Economic And Social Committee And The Committee Of The Regions Union of Equality: Strategy for the Rights of Persons with Disabilities 2021–2030. European Commission. Brussels, 3.3.2021 COM(2021) 101 final.
 
3.
United Nations Expert Group Meeting on Disability Data and Statistics, Monitoring and Evaluation: The Way Forward – a Disability Inclusive Agenda Towards 2015 and Beyond. http://www.un.org/disabilities....
 
4.
Analiza sytuacji osób niepełnosprawnych w Polsce i w Unii Europejskiej. Raport w ramach projektu „Zatrudnienie osób niepełnosprawnych – perspektywy wzrostu”, redakcja naukowa Elżbieta Kryńska. Warszawa, Instytut pracy i Spraw Socjalnych: Wyd. PFRON; 2013.
 
5.
Kirenko J, Korczyński M. Wobec niepełnosprawności. Lublin: Wyd. Akademickie Wyższej Szkoły Społeczno-Przyrodniczej w Lublinie; 2008.
 
6.
Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych. Raport końcowy. Warszawa: Wyd. PFRON; 2017.
 
7.
Karwat ID. Analiza wybranych cech epidemiologicznych niepełnosprawności w Polsce – znaczenie dla organizacji ochrony zdrowia. Sprawozdanie końcowe z realizacji zadania badawczego DS. 44/09, IMW, Lublin 2010.
 
8.
Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań 2011. GUS, Warszawa 2012.
 
9.
Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lipca 2003r. w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności. Na podstawie art. 6c ust. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. z 2021r. poz. 573).
 
10.
Niepełnosprawność – wybrane zagadnienia społeczne i prawne. Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji. Opracowania tematyczne.OT-632, Warszawa 2014.
 
11.
Hartley S, Ilagan V, Madden R, Officer A, et al. World report on disability WHO 2011. https://www.who.int/disabiliti... ua=1.
 
12.
Bindawas S, Vennu V, The National and Regional Prevalence Rates of Disability, Type, of Disability and Severity in Sudi Arabia – Analysis of 2016 Demographic Survey Data. Int J Environ Res Public Health. 2018; 15(3): 419. doi: https://doi.org/10.3390/ijerph....
 
13.
Gąciarz B, Bartkowski J, Położenie społeczno-ekonomiczne niepełnosprawnych w Polsce na tle sytuacji osób niepełnosprawnych w krajach Unii Europejskiej. Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. 2014; 11(2): 20–43.
 
14.
Karwat ID. Analiza problemów medycznych i społecznych niepełnosprawnych mieszkańców wsi. Lublin: Wyd. IMW; 1996.
 
15.
Rzempowska J, Zysnarska M, Stawińska-Witoszyńska B, et al. Mental and social well-being versus physical disability – the diagnosis of the problems. J Med Sci. 2016; 85(1): 22–29. doi: https://doi.org/10.20883/jms.2....
 
16.
Bryła M, Burzyńska M, Maniecka-Bryła I. Self-rated quality of life of city-dwelling eld-erly people benefitting from social help: results of a cross-sectional study. Health Quality of Life Outcomes. 2013; 11: 181–191.
 
17.
Sochańska-Kawiecka M, et al. Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych. Raport końcowy. Warszawa: PFRON; 2017.
 
18.
Grammenos S. European comparative data on Europe 2020 & People with disabilities Final report, 2019; The Academic Netwwort of European Disability Experts (ANED). https://www.disability-europe.....
 
19.
Sytuacja zdrowotna Polski i jej uwarunkowania 2020. Wojtyniak B, Goryński P, editors. Warszawa: Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny; 2020.
 
20.
Społeczne aspekty niepełnosprawności. Niepełnosprawni w świetle Narodowego Spisu Powszechnego. Ludność. Stan i struktura demograficzno-społeczna – NSP 2011. Warszawa: GUS; 2013.
 
21.
Sherman-Wilkins KJ, Thierry AD. Education as the Great Equalizer? Racial and Ethnic Differences in the Effect of Education on Cognitive Impairment in Later Life. Geriatrics (Basel, Switzerland). 2019; 4(3): 51. https://doi.org/10.3390/geriat....
 
22.
Disability and Development Report Realizing the Sustainable Development Goals by, for and with persons with disabilities. New York: United Nations; 2019. https://social.un.org/publicat....
 
23.
Siedlecka A, Smarzewska A. Warunki mieszkaniowe, jako miernik obiektywnej jakości życia osób niepełnosprawnych. Zeszyty Naukowe SGGW. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej. 2013; 102: 155–166.
 
24.
Ćwirynkało K. Osoby z niepełnosprawnością, jako ofiary zaniedbania w rodzinie. Wyd Naukowe Uniw. Szczecińskiego. Opuscula Sociologika. 2013; 3: 47–59.
 
25.
Karwat ID. Niepełnosprawność jako problemy medyczne i społeczne w województwie lubelskim – znaczenie w organizacji ochrony zdrowia i w polityce zdrowotnej regionu. Sprawozdanie końcowe z realizacji zadania badawczego DS. 444/12 w latach 2013–2015. Lublin: IMW; 2016.
 
26.
Jylhä M. What is self-rated health and why does it predict mortality? Towards a unified conceptual model. Soc Sci Med. 2009; 69(3): 307–316.
 
27.
Kołłątaj B, Gorczyca R, Kołłątaj W, Jędrych M, Sobieszczańska A, Sobieszczański J, Karwat ID. Meeting needs for rehabilitation equipment and home adjustments among the disabled in their life environment. Ann Agric Environ Med. 2015; 22(3): 504–512.
 
28.
Ćwirlej-Sozańska AB, Wiśniowska-Szurlej A, Wilmowska-Pietruszyńska A, Sozański B. Factors associated with disability and quality of life among the oldest-old living in community in Poland – a cross-sectional study. Ann Agric Environ Med. 2020; 27(4): 621–629. doi: 10.26444/aaem/115020.
 
29.
Badanie potrzeb osób niepełnosprawnych. Raport końcowy. Warszawa: Wyd PFRON; 2017.
 
30.
International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). © Światowa Organizacja Zdrowia 2001.
 
31.
Jurczak A, Szkup-Jabłońska M, Schneider-Matyka D, et al. Wpływ leczenia sanatoryjnego na jakość życia pacjentów ze schorzeniami narządu ruchu. Fam Med Primary Care Rev. 2013; 15(4): 540–543.
 
32.
Yurtkuran M, Ay A, Bingöl Ü, et al. Evaluation of the Spa therapy in Ataturk balneotherapy and rehabilitation center. Phys Med Rehabil Kurortmed. 2005; 15(6): 345–354.
 
33.
Nowicki GJ, Młynarska M, et al. The self-assessment of health and its selected conditions within a group of over-65-year-old primary-care patients). The self-assessment of health and its selected conditions within a group of over-65-year-old primary-care patients. J Educ Health Sport [online]. 2016; 6(4): 447–457. [accessed 25.11.2021].
 
34.
Wróblewska W. Nierówności społeczne w stanie zdrowia w Polsce – analiza na podstawie samooceny stanu zdrowia oraz poziomu wykształcenia. Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych. 2012; 28: 65–84.
 
35.
Wróblewska W, Dystrybucja zdrowia w Polsce – znaczenie czynników społeczno-ekonomicznych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniw Ekonomicznego w Katowicach. 2017; 309: 154–168.
 
36.
Dziankowska-Zaborszczyk E, Ciabada B, Maniecka-Bryła I, Samoocena stanu zdrowia jako predyktor umieralności przedwczesnej (Self-Rated Health as a premature mortality predictor). Probl Hig Epidemiol. 2014; 95(4): 866–870.
 
37.
Borowiecki P, Samoocena osób z niepełnosprawnością w świetle wybranej literatury i badań własnych. ©Niepełnosprawność – zagadnienia, problemy, rozwiązania. 2015; 2(15): 109–126.
 
38.
Woronowicz S, Niepełnosprawność – wybrane zagadnienia społeczne i prawne. Opracowania tematyczne, OT-632. Warszawa: Kancelaria sejmu. Biuro Analiz i Dokumentacji; 2014.
 
39.
Union of equality: Strategy for the rights of persons with disabilities 2021–2030 March 2021, the European Commission adopted the Strategy for the rights of persons with disabilities 2021–2030, 03.03.2021.
 
40.
Murray CJL, Lopez A. A comprehensive assessment of mortality and disability from disease, injures and risk factors in 1990 and projected to 2020. Glob Burd Dis. 1996: 1–51.
 
41.
Monitoring the United Nations (UN) Convention on the Rights of Persons with Disability. http://www.washingtongroup-dis....
 
eISSN:1898-2263
ISSN:1232-1966
Journals System - logo
Scroll to top